Zmiany klimatyczne są coraz bardziej widoczne i odczuwalne na całym świecie, wpływając na różne aspekty działalności organizacji. O ich uwzględnieniu w wymaganiach norm dotyczących certyfikacji systemów zarządzania informowaliśmy już w naszym Komunikacie z dnia 4 marca 2024 r.
ISO (International Organization for Standardization) przyjęła uchwałę, w wyniku której do szeregu istniejących norm dotyczących systemów zarządzania zostały dodane dwa nowe stwierdzenia, które będą też uwzględniane we wszystkich nowych standardach będących w fazie opracowywania/weryfikacji. Zmiany (dwa nowe stwierdzenia) wskazują potrzebę rozważenia wpływu zmian klimatycznych na zdolność osiągnięcia zamierzonych wyników systemu zarządzania.
Poniższe zmiany, wprowadzone do trzydziestu jeden norm dotyczących systemów zarządzania, zostały opublikowane w postaci poprawek w dniu 23 lutego 2024 roku.
4.1 Zrozumienie organizacji i jej kontekstu.
Organizacja powinna określić kwestie zewnętrzne i wewnętrzne, które są istotne dla jej celu i które wpływają na jej zdolność do osiągnięcia zamierzonych rezultatów jej systemu zarządzania XXX.
Dodano: Organizacja ustala, czy zmiana klimatu jest istotną kwestią.
4.2 Zrozumienie potrzeb i oczekiwań zainteresowanych stron.
Organizacja określa:
- zainteresowane strony istotne dla systemu zarządzania XXX.
- odpowiednie wymagania tych zainteresowanych stron.
- które z tych wymagań zostaną uwzględnione przez system zarządzania XXX.
Dodano: UWAGA: Odpowiednie zainteresowane strony mogą mieć wymagania związane ze zmianami klimatycznymi.
Jaki jest cel tych zmian?
Warto zwrócić uwagę, że ogólny cel wymagań zawartych w punktach 4.1 i 4.2 pozostaje niezmieniony; zmiany traktuje się raczej jako wyjaśnienie niż nowy wymóg. Klauzule 4.1 i 4.2 już wcześniej uwzględniały potrzebę rozważenia przez organizację wszystkich kwestii wewnętrznych i zewnętrznych, które mogą mieć wpływ na skuteczność jej systemu zarządzania. Te nowe stwierdzenia mają zapewnić, uwzględnianie w systemie zarządzania zmian klimatu oraz przyjęcie, że jest to czynnik zewnętrzny, na tyle ważny dla naszej społeczności, że nie powinien zostać pominięty w analizie.
Należy też podkreślić, że celem poprawek jest określenie, w jaki sposób zmiany klimatyczne mogą mieć wpływ na zdolność organizacji do osiągnięcia zamierzonych wyników, a nie to, co firmy mogą zrobić, aby złagodzić skutki zmian klimatycznych (chociaż może to być efekt uboczny lub pośredni wynik uwzględnienia zagrożeń/możliwości).
Organizacje mogą zająć się kwestiami dot. zmian klimatu, uzupełniając swoją istniejącą analizę kontekstu, podczas przeglądów zarządzania, dodając zagrożenia związane ze zmianą klimatu do swojej analizy ryzyka, uruchamiając powiązane projekty i podejmując określone działania itp.
Jak zmiany klimatu mogą wpłynąć na organizację posiadającą System Zarządzania Jakością (QMS) ISO 9001?
Obszary oddziaływania klimatu, rzutujące na kontekst w jakim mieszczą się działania danej organizacji, będą zależeć od czynników takich jak przedmiot działalności, lokalizacja geograficzna, źródła zasobów i inne. Poniżej przedstawiono przykładowe kwestie, które warto rozważyć w przypadku systemu opartego o ISO 9001, choć oczywiście nie wyczerpują one wszystkich możliwych obszarów do rozważenia.
Zakłócenia w łańcuchu dostaw: Zmiany klimatyczne mogą prowadzić do ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak powodzie, susze i burze, które mogą zakłócać łańcuchy dostaw. W przypadku QMS zgodnego z ISO 9001, może to mieć wpływ na zdolność do konsekwentnego dostarczania produktów i usług, które spełniają wymagania klienta oraz obowiązujące wymagania ustawowe i regulacyjne.
Dostępność zasobów i usług ekosystemowych: Zmiany klimatyczne mogą wpływać na dostępność zasobów naturalnych, które są kluczowe dla procesów produkcyjnych. System zarządzania jakością musi nadawać się do adaptacji do tych zmian, aby zapewnić efektywne wykorzystanie zasobów i utrzymanie jakości produktu.
Zgodność z przepisami: Wraz z rosnącym naciskiem na ochronę środowiska, pojawia się więcej przepisów związanych ze zmianami klimatycznymi i zrównoważonym rozwojem. Certyfikowane organizacje muszą upewnić się, że ich system zarządzania jakością jest zgodny ze zmieniającymi się wymaganiami regulacyjnymi, aby uniknąć problemów prawnych, zapewnić zgodność i utrzymać swoją reputację.
Wymagania i oczekiwania klientów: Klienci stają się coraz bardziej świadomi ekologicznie i oczekują od przedsiębiorstw stosowania zrównoważonych praktyk. Aby zapewnić ciągłą satysfakcję klienta, system zarządzania jakością zgodny z normą ISO 9001 musi uwzględniać te zmieniające się oczekiwania klientów.
Inne: np. związane z wydajnością siły roboczej i zmianami w kosztach produkcji, wpływ na możliwości i modele biznesowe.
Na koniec warto wspomnieć, że jeżeli organizacja stosuje więcej niż jeden system zarządzania, powinna zapewnić, że zmiany klimatyczne, jeśli zostaną uznane za istotne, zostaną uwzględnione w zakresie każdej normy dotyczącej systemu zarządzania
autor: Joanna Nowak-Milewska, dyrektor Biura Certyfikacji Systemów Zarządzania w PCBC
Opracowanie na podstawie „IQNET White Paper” celem promowania świadomości na temat włączania kwestii dot. zmian klimatycznych do standardów systemów zarządzania i procesów certyfikacji.
IQNET jest międzynarodową siecią jednostek certyfikujących skupiającą najważniejsze jednostki certyfikujące z 35 krajów, obecną w ponad 150 krajach świata. IQNET aktywnie uczestniczy w regionalnych i światowych forach i organizacjach, inwestując znaczne zasoby i wysiłki w budowanie wiarygodności, etyki, kompetencji dotyczących wartości oceny zgodności, dla dobra swoich partnerów, klientów i interesariuszy. PCBC S.A. od 1997 roku jest członkiem IQNET.
