Integrowana produkcja roślin (IP) to system uprawy, który łączy dbałość o środowisko naturalne z zapewnieniem wysokiej jakości produktów rolnych. Potwierdzający te cechy produkcji rolnej certyfikat IP może przynieść gospodarstwu wymierne korzyści ekonomiczne i biznesowe. Jak go uzyskać? Integrowana produkcja roślin: wymagania, wyzwania i ścieżka certyfikacyjna – w naszym artykule. Zapraszamy do lektury!
Krok 1: Złożenie wniosku o certyfikację Integrowanej produkcji roślin
Pierwszym etapem procesu certyfikacji jest złożenie wniosku do jednostki certyfikującej. Zanim jednak rolnik wykona ten krok, powinien się upewnić, że jego produkcja odpowiada wymaganiom, które narzuca Integrowana produkcja roślin.
Zasady i wytyczne dotyczące tego systemu i procesu certyfikacji publikują na swoich stronach internetowych jednostki certyfikujące oraz Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Warto również zapoznać się z oficjalnymi dokumentami regulującymi Integrowaną produkcję roślin. Zainteresowani mogą ponadto skorzystać z konsultacji doradców rolniczych, którzy pomagają przygotować wymagane dokumenty.
Wnioskodawca musi dostarczyć jednostce certyfikującej szczegółowe informacje o prowadzonej działalności, w tym dane o uprawach, metodach ochrony roślin i stosowanych nawozach. Dokumenty należy składać w wymaganych terminach – raz w roku, nie później niż 30 dni przed siewem lub sadzeniem roślin, a w przypadku roślin wieloletnich do 1 marca.
Krok 2: Kontrola jednostki certyfikującej w gospodarstwie
Po zaakceptowaniu wniosku jednostka certyfikująca przeprowadza kontrolę gospodarstwa. Jest to kluczowy etap, podczas którego inspektor jednostki ocenia zgodność stosowanych praktyk rolniczych z zasadami IP. Może w tym celu pobrać próbki, aby zbadać, czy nie przekroczono dopuszczalnych poziomów azotanów, metali ciężkich, pozostałości środków ochrony roślin i innych szkodliwych substancji.
W trakcie kontroli inspektor sprawdza, czy producent wywiązuje się z obowiązku prowadzenia produkcji zgodnie z metodykami zatwierdzonymi przez Głównego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa (są one dostępne na stronie internetowej administrowanej przez Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa). Inspektor weryfikuje w szczególności, czy rolnik:
- stosuje odpowiednie nasiona, środki ochrony roślin i nawozy (i czy używa ich na podstawie faktycznego zapotrzebowania roślin);
- przestrzega podczas produkcji roślin zasad higieniczno-sanitarnych;
- rzetelnie prowadzi Notatnik Integrowanej produkcji roślin.
Wyniki kontroli inspektor zapisuje w protokole.
Krok 3: Ocena i decyzja o certyfikacji w systemie Integrowanej produkcji roślin
Na podstawie wyników kontroli i kopii przesłanego Notatnika jednostka certyfikująca przeprowadza ocenę mająca na celu potwierdzenie, że podmiot spełnia wymagania. Gdy ocena jest pozytywna, jednostka certyfikująca podejmuje decyzję o przyznaniu certyfikatu poświadczającego stosowanie zasad Integrowanej produkcji roślin.
Integrowana produkcja roślin – wymagania i najczęstsze wyzwania w procesie certyfikacji
Proces certyfikacji IP, choć szczegółowo określony, może stanowić wyzwanie. Jako jednostka certyfikująca dostrzegamy obszary, które wymagają od rolników szczególnej uwagi, wprowadzają najwięcej wątpliwości. Świadomość tych wyzwań pomaga dobrze przygotować się do procesu i ograniczyć ryzyko niespełnienia wymagań prawnych.
Doświadczenie pokazuje, że wielu rolników stara się nadrobić zaległości w dokumentacji w ostatniej chwili, co często prowadzi do błędów. Notatnik Integrowanej produkcji roślin należy prowadzić systematycznie. Brak rzetelnych zapisów dotyczących obserwacji kontrolnych czy stosowanych nawozów i dostępnych metod ochrony roślin bywa przyczyną niezgodności.
Rolnicy, którzy zamierzają przystąpić do procesu certyfikacji Integrowanej produkcji roślin, muszą mieć świadomość, czego system od nich wymaga. Dlatego każdy zainteresowany producent roślin jest zobowiązany ukończyć szkolenie w zakresie Integrowanej produkcji roślin na poziomie podstawowym lub uzupełniającym (odrębnie w odniesieniu do roślin sadowniczych, warzywniczych i rolniczych) oraz mieć aktualne zaświadczenie o jego ukończeniu.
Korzyści z uzyskania certyfikatu IP
Posiadanie certyfikatu IP to nie tylko prestiż. Może także pozytywnie wpłynąć na wymierne zyski ekonomiczne. Jedną z najważniejszych korzyści Integrowanej produkcji roślin jest wysoka jakość plonów, ze względu na stosowanie odpowiednich odmian i wysiew kwalifikowanego materiału siewnego. Na co jeszcze może liczyć producent?
- Produkty z certyfikatem IP łatwiej znajdują nabywców – na rynku zarówno lokalnym, jak i międzynarodowym. Na przykład rolnicy produkujący certyfikowane zboża mogą liczyć na korzystniejsze kontrakty z przetwórcami. Konsumenci coraz częściej poszukują produktów pochodzących ze zrównoważonych upraw. Certyfikat IP stanowi dla nich gwarancję, że dany produkt spełnia wysokie standardy jakości i jest bezpieczny dla zdrowia.
- Wieloletnia stabilność produkcji – utrzymanie żyzności gleby i uniknięcie jej degradacji. Certyfikacja IP przyczynia się także do ochrony środowiska. Oznacza racjonalne gospodarowanie zasobami (takie jak precyzyjne dawkowanie nawozów) oraz stosowanie zabiegów ochrony roślin z wykorzystaniem metod biologicznych, co może zapobiec konieczności użycia chemicznych środków ochrony roślin. Wszystkie te działania poprawiają jakość gleby i wód gruntowych, a więc także jakość upraw i plonów.
- Wizerunek lidera branży – istotny element strategii marketingowej i sprzedażowej. Coraz więcej konsumentów i partnerów biznesowych zwraca uwagę na zrównoważony rozwój i odpowiedzialność środowiskową producentów. Dobrym przykładem jest sektor spożywczy. Produkty oznaczone zastrzeżonym znakiem Integrowanej produkcji roślin coraz częściej trafiają na półki sklepów ekologicznych i do kuchni restauracji oferujących zdrową żywność. Takie podejście zyskuje też popularność w przemyśle eksportowym, w którym wymagania dotyczące jakości i ekologii bywają szczególnie rygorystyczne.
- Wsparcie finansowe na rozwój działalności. Dodatkową korzyścią jest wsparcie finansowe, o które rolnik może wnioskować w ramach Ekoschematu Integrowana Produkcja Roślin (dopłaty do każdego hektara certyfikowanej uprawy). Dzięki niemu producent zyskuje znacznie większe możliwości inwestycji w dalszy rozwój gospodarstwa. Rolnicy z certyfikatem potwierdzającym stosowanie Integrowanej produkcji roślin mogą osiągnąć przewagę konkurencyjną w przetargach i negocjacjach z odbiorcami.
Jeden certyfikat, duży krok w stronę zrównoważonego rolnictwa
Decyzja o przystąpieniu do certyfikacji Integrowanej produkcji roślin to inwestycja w przyszłość swojego gospodarstwa. To nie tylko spełnienie wymogów formalnych, ale przede wszystkim wdrożenie nowoczesnych praktyk rolniczych, które poprawiają jakość plonów, zwiększają konkurencyjność na rynku i przyczyniają się do ochrony środowiska. Dla tych, którzy stawiają na długoterminowy rozwój i chcą sprostać rosnącym oczekiwaniom rynku, certyfikacja IP jest naturalnym krokiem w kierunku bardziej efektywnego i zrównoważonego rolnictwa.
Czy uczestnictwo w systemie Integrowanej produkcji roślin to proces wymagający? Tak. A czy się opłaca? Bez wątpienia – w kontekście zarówno ekonomicznym, jak i środowiskowym.
Przeczytaj również – Jak Integrowana produkcja roślin wpływa na zrównoważony rozwój gospodarstw?
